Sương mù ảm đạm, nguyệt sắc lu mờ. Bóng tịch dương đã ngậm non đoài, ngọn gió thu thổi lướt đám cỏ xanh như làn sóng gợn. Trên bờ sông quạnh quẽ không một bóng người. Một con quạ từ đàng xa bay tới hạ mình đậu xuống đầu cây cọc gỗ buộc thuyền. Đây là bến đò hoang lương vắng vẻ. Hiện giờ chuyến đò cuối cùng sang ngang đã ra xa. Người lái thuyền là một lão già râu đã bạc phơ. Hai chục năm trời lão chở con đò rách nát bên này qua bên kia rồi lại trở về. Những chuyện hoan lạc trong đời của lão chẳng có mấy, bây giờ chỉ còn lại cái thú là uống rượu và đánh bạc. Nhưng bữa nay, lão đã phát thệ nhất quyết không đánh bạc, vì trên thuyền của lão chở một nhà sư.
Nhà sư này rất mực thước, rất thành thực, nhưng dù sao thì Hòa thượng vẫn là Hòa thượng. Lão lái đò đã rút nhiều kinh nghiệm, cứ mỗi lần chạm trán nhà sư là nhất định đánh bạc phải thua liểng xiểng, thua cháy túi, thua không còn một đồng một chữ. Nhà sư chất phác vẫn giữ quy cũ ngồi vào tận góc thuyền, ngó lại cái chân mình. Chân nhà sư dơ quá! Chân dơ lại đi đôi giày cỏ rách nát. Những người khác đều ngồi xa nhà sư, tựa hồ sợ những con rận trong người lão bò sang mình. Nhà sư chất phác cũng chẳng dám dòm ngó ai. Chẳng những lão thành thực mà còn cả thẹn nữa. Cả lúc cường đạo nhảy xuống thuyền nhà sư cũng không ngẩn đầu lên ngó lần nào. Nhà sư chỉ nghe tiếng những người ngồi thuyền la hoảng, rồi nghe âm thanh bốn người nhảy xuống thuyền. Sau nữa là tiếng quát tháo của bọn cường đạo:
- Chúng ta đều là hảo hán ở Thủy Xà Bang. Trước nay chỉ lấy tiền chứ không giết người. Các ngươi bất tất phải sợ hãi, nhưng trong mình mang theo vàng bạc bỏ ra hết đi là không sao cả.
Bóng tịch dương chiếu vào những thanh đao trong tay bọn cường đạo làm cho đao quang lấp loáng ở trong khoang thuyền. Những người ngồi trong khoang thuyền, đàn ông run bần bật, đàn bà nước mắt đầm đìa. Những ai càng mang nhiều tiền bạc càng run rẩy dữ hay nước mắt chảy càng nhiều. Nhà sư chất phác vẫn cúi đầu nhìn xuống chân mình. Đột nhiên nhà sư ngó thấy đôi chân khác. Đôi chân này rất lớn đi đôi giầy mũi nhọn đang đứng ngay trước mặt lão. Bỗng nghe thanh âm cất lên:
- Bây giờ đến lượt ngươi, lấy ra mau đi!
Nhà sư chất phác tựa hồ không hiểu rõ, ấp úng hỏi lại:
- Thí chủ bảo bần tăng đưa gì ra?
Người kia đáp:
- Hễ cái gì đáng tiền thì bỏ ra hết.
Nhà sư nói:
- Nhưng trong mình bần tăng chẳng có một thứ gì.
Nhà sư nói rồi cúi đầu xuống thấp hơn nữa. Lão phát giác dường như người này muốn vung chân đá lão một cước nhưng bị người khác cản lại nói:
- Thôi quách! Nhà sư dơ dáy này xem chừng chẳng phải hạng người có "dầu mỡ", chúng ta dông quách.
Chữ dông có nghĩa là bỏ đi. Bọn họ đã đến mau lẹ, bỏ đi càng mau lẹ hơn. Những hạng người trộm cướp chẳng ít thì nhiều cũng mang bệnh có tật giật mình. Trong thuyền lập tức nhốn nháo cả lên. Có người động thủ động cước. Có người lớn tiếng thóa mạ nhà sư. Ai cũng cho là gặp hòa thượng quả nhiên xúi quẩy.
Lúc họ thóa mạ, họ chẳng úy kỵ gì nhà sư nghe tiếng. Thực ra nhà sư vẫn lờ đi như chẳng nghe thấy gì cả. Nhà sư cúi đầu xuống ngồi nguyên chỗ, thái độ tỏ ra hồi hộp không yên. Đột nhiên nhà sư nhảy lên đầu thuyền. Ở đầu thuyền để một tấm ván, tấm ván này dùng làm cầu để lên bờ lúc thuyền áp mạn. Nhà sư chụp tấm ván giơ lên khẽ đập một cái, tấm ván dầy ba tấc vỡ làm năm sáu mảnh. Mọi người trong thuyền đều sửng sốt. Nhà sư chất phác liệng một mảnh ván ra. Mảnh ván đầu tiên vừa rớt xuống mặt nước thì mảnh thứ hai lại liệng ra. Nhà sư tựa hồ biến thành con chuồn chuồn điểm nước. Lão nhô lên hụp xuống bốn năm cái trên mặt sông đã đuổi kịp con thuyền của bọn Thủy Xà Bang. Bọn cường đạo Thủy Xà Bang đang kiểm điểm những thứ thu hoạch được bữa nay, đột nhiên chúng phát giác một người lướt sóng đi tới như một mũi phi tiêu, nhẹ nhàng hạ xuống đầu thuyền của họ. Bây giờ họ mới nhận ra nhà sư dơ dáy. Khinh công của nhà sư như vậy chẳng những họ chưa được mắt thấy mà còn chưa được nghe qua nữa. Bọn cường đạo Thủy Xà Bang đều nghĩ bụng:
- Nhà sư này quả là chân nhân không lộ tướng, còn những kẻ lộ tướng thì chẳng phải chân nhân. Hắn chờ bọn mình lấy được tiền bạc vào tay rồi mới mò đến để đòi chia phần.
Tên nào tên nấy lòng bàn tay toát mồ hôi lạnh ngắt, chỉ còn hy vọng nhà sư này chỉ đòi tiền bạc của chúng chứ đừng đòi tánh mạng. Dè đâu nhà sư đột nhiên quì mọp xuống trước mặt bọn cường đạo ra chiều kính cẩn nói:
- Trong mình bần tăng còn bốn lạng bạc, bần tăng định để mua một tấm áo mới và một đôi giày cỏ mới, nhưng như vậy là phạm vào tham niệm.
Nhà sư nói rồi móc trong mình ra một đỉnh bạc đặt xuống bên chân bọn cường đạo, lão nói tiếp:
- Huống chi là kẻ xuất gia không được nói dối. Vậy mà vừa rồi bần tăng đã bạch các vị đại gia trong mình chẳng có gì. Bây giờ bần tăng xin các vị đại gia lượng thứ cho. Chuyến này bần tăng trở về chùa nhất định quay mặt vào tường để xám hối cùng đức phật trong ba tháng.
Quần đạo nghe lão nói đều sửng sốt đứng thộn mặt ra. Không một ai dám lên tiếng. Nhà sư chất phác cúi đầu nói tiếp:
- Nếu các vị đại gia mà không chịu lượng thứ thì bần tăng đành quì ở đây không đi đâu nữa.
Quần đạo chỉ mong nhà sư này đi cho sớm, còn ai muốn giữ lão trên thuyền làm chi? Sau, một tên đánh bạo đáp:
- Hay lắm! Bọn... bọn tại hạ... lượng thứ cho nhà sư rồi.
Đáng lý câu này phải nói lên một cách dõng dạc. Nhưng người tuyên bố câu đó vừa nói vừa run, cả âm thanh nghe cũng lạc giọng. Nhà sư chất phác liền lộ vẻ hoan hỉ, dập đầu "binh binh binh" ba cái xuống sàn thuyền rồi mới từ từ đứng dậy. Nhà sư chất phác tung mình lên không một cái ra xa bốn trượng đã vào đến bờ. Chỉ trong nháy mắt bóng người cũng mất hút. Quần đạo ở dưới thuyền ngơ ngác nhìn nhau rồi ngó tới đỉnh bạc còn bỏ đó đến ngẩn người ra. Không hiểu thời gian trôi qua đã bao lâu mới có một tên thở phào một cái rồi phát biểu ý kiến:
- Các vị huynh đệ! Chẳng lẽ y là một nhà sư thật ư? Chẳng là nhà sư thì còn là cái gì?
Người thứ ba nói:
- Tiểu đệ cho y không phải là nhà sư mà là phật sống. Đúng là đức phật sống không hơn không kém.
Sáng sớm hôm sau, có người phác giác bọn Thủy Xà Bang từ trên xuống dưới có mười tám tên hảo hán đều chết sạch ở trong sào huyệt. Tất cả mười tám tên đều chết một cách lặng lẽ. Bọn người này đều tỏ ra chết một cách rất bình tĩnh, đã chẳng bị thương cũng không trúng độc. Không một ai khám phá ra bọn họ chết trong trường hợp nào.
trích từ lời phi lộ trong tác phảm tuyệt hay : Lục tiểu Phụng - CỔ Long
Nhà sư chất phát sưu tầm và giới thiệu.